Ιστορικό

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο ιδρύθηκε την εποχή κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ο πρόδρομος της ΕΕ) επιζητούσε να λογοδοτεί κατά δημοκρατικότερο τρόπο στους πολίτες της. Δύο βασικές εξελίξεις ήταν η διεύρυνση των εξουσιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον τομέα του ελέγχου του προϋπολογισμού και η εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Κοινότητας από ιδίους πόρους. Η Κοινότητα αντελήφθη ότι χρειαζόταν επίσης έναν πραγματικά ανεξάρτητο εξωτερικό ελεγκτή, ο οποίος θα βοηθούσε το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να διασφαλίσουν τον δημοκρατικό έλεγχο των οικονομικών της. Δεδομένου ότι η Κοινότητα ιδρύθηκε το 1958, το καθήκον αυτό εκτελούσε μια μικρή επιτροπή ελέγχου, η οποία, όπως κατέστη εμφανέστερο με την πάροδο του χρόνου, δεν διέθετε ούτε τις αναγκαίες αρμοδιότητες ούτε τους αναγκαίους πόρους προκειμένου να εξασφαλίζει τον επαρκή έλεγχο του ταχέως αναπτυσσόμενου προϋπολογισμού.

Η κύρια ώθηση για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου προήλθε από τον  Heinrich Aigner, πρόεδρο της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος από το 1973 είχε ταχθεί σθεναρά υπέρ της ίδρυσης ενός εξωτερικού φορέα ελέγχου σε κοινοτικό επίπεδο. Το ΕΕΣ ιδρύθηκε με τη συνθήκη των Βρυξελλών της 22ας Ιουλίου 1975 και άρχισε τις εργασίες του τον Οκτώβριο του 1977, με έδρα στο Λουξεμβούργο. Ο Hans Kutscher, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, χαιρέτισε την εποχή εκείνη το ΕΕΣ ως την οικονομική συνείδηση της Κοινότητας.

Το ΕΕΣ κατέστη πλήρες ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο την 1η Νοεμβρίου 1993, με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Καθώς κατέστη ισότιμο με την Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, ενισχύθηκε η ανεξαρτησία και το κύρος του. Επίσης, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ καθιερώθηκε το προϊόν του ΕΕΣ που έκτοτε κατέστη το σήμα κατατεθέν του - η ετήσια δήλωση σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της ΕΕ και τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται.

Ο ρόλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενισχύθηκε περαιτέρω το 1999 με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης του Άμστερνταμ, η οποία επιβεβαίωσε εκ νέου την ανεξαρτησία του και να επεξέτεινε τις ελεγκτικές αρμοδιότητές του σε περισσότερους τομείς πολιτικής. Η Συνθήκη τόνισε τον ρόλο του ΕΕΣ στο πλαίσιο της καταπολέμησης της απάτης και του επέτρεψε να προσφεύγει στο Δικαστήριο προκειμένου να προασπίζει τα προνόμιά του έναντι παραβιάσεων από τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Το 2003 η Συνθήκη της Νίκαιας επιβεβαίωσε την αρχή ότι το ΕΕΣ θα αποτελείται από ένα Μέλος από κάθε κράτος μέλος και υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας του οργάνου με τους εθνικούς φορείς ελέγχου.

 

Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009, επιβεβαίωσε εκ νέου την εντολή και το καθεστώς του Συνεδρίου ως θεσμικού οργάνου της ΕΕ. Εξίσου ενδιαφέρουσες για το ΕΕΣ υπήρξαν οι αλλαγές που επέφερε η Συνθήκη στον τρόπο διαχείρισης και ελέγχου των κονδυλίων της ΕΕ, ενισχύοντας τις δημοσιονομικές αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τονίζοντας την ευθύνη των κρατών μελών για την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Η δομή του ΕΕΣ αναπτύχθηκε παράλληλα με την εξέλιξη της ΕΕ. Από εννέα Μέλη και 120 υπαλλήλους το 1977, έχει πλέον 27 Μέλη - τοποθετημένα σε πέντε Τμήματα - και σχεδόν 900 υπαλλήλους (επαγγελματικό και διοικητικό προσωπικό) από όλα τα κράτη μέλη. Ως οργανισμός ελέγχου ισότιμος των εθνικών ανώτατων οργάνων ελέγχου (ΑΟΕ), ο οποίος αναπτύσσει δράση στα κράτη μέλη και πέραν των συνόρων της ΕΕ, το ΕΕΣ επιζητεί να βρίσκεται στο προσκήνιο των εξελίξεων όσον αφορά τον έλεγχο του δημόσιου τομέα, συνεργαζόμενο με άλλα ΑΟΕ για τη δημιουργία επαγγελματικών προτύπων και ορθών πρακτικών.

Από την ίδρυσή του το 1977, το ΕΕΣ επιδιώκει να συμβάλλει στη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ με προϊόντα υψηλής ποιότητας που απηχούν τις εξελίξεις στην ΕΕ και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες των ενδιαφερόμενων μερών. Στο διάστημα αυτό, η ΕΕ υποδέχθηκε νέα κράτη μέλη, ανέλαβε νέες ευθύνες, διεύρυνε τον προϋπολογισμό της και συνέστησε νέα όργανα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όλα αυτά λαμβάνονται υπόψη από το ΕΕΣ κατά την εκτέλεση των εργασιών του και αντικατοπτρίζονται στο παραγόμενο έργο του.