Polityki UE są finansowane z budżetu unijnego. Budżet UE oraz realizowane dzięki niemu polityki stanowią główny przedmiot prac kontrolnych Trybunału.
Za pośrednictwem budżetu Unia wspiera wzrost gospodarczy i dobrobyt, a także działa na rzecz ochrony dziedzictwa społecznego, kulturowego i naturalnego Europy. Unia udziela również wsparcia krajom rozwijającym się.
Roczne wydatki Unii Europejskiej odpowiadają ok. 1% łącznych dochodów narodowych wszystkich 28 państw członkowskich (DNB). Dla porównania wydatki publiczne w poszczególnych państwach członkowskich UE wynoszą pomiędzy 40 a 60% DNB.
Na co wydatkowane są środki finansowe?
Maksymalne kwoty wydatków UE na główne obszary polityki są określone w planach siedmioletnich określanych mianem wieloletnich ram finansowych. Decyzja w sprawie ram finansowych podejmowana jest jednomyślnie przez wszystkie państwa członkowskie UE za zgodą Parlamentu Europejskiego. Wydatki z budżetu są uporządkowane według następujących działów:
| 1. Inteligentny wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu |
| 1a: Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia |
| 1b: Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna |
| 2. Trwały wzrost gospodarczy: Zasoby naturalne |
| 3. Bezpieczeństwo i obywatelstwo |
| 4. Globalny wymiar Europy |
| 5. Administracja |
Więcej informacji na temat obszarów wydatkowania środków budżetowych można znaleźć w sekcji „Obszary wydatków”.
Na okres 2014–2020 WRF przewidują płatności w łącznej wysokości 908 mld euro, czyli około 130 mld euro rocznie (w cenach z 2011 r.). Dla każdego działu WRF wyznaczono roczny pułap, wyrażony w środkach na zobowiązania (prawnie wiążące zobowiązania do wydania środków, które to środki nie muszą zostać wypłacone w tym samym roku, lecz mogą zostać wykorzystane w ciągu kilku lat budżetowych). Ponadto wyznaczono roczne całkowite pułapy środków na płatności (rzeczywista łączna kwota zatwierdzona do wypłaty w danym roku).
Każdego roku, uwzględniając pułapy wieloletnich ram finansowych, Komisja przedstawia projekt budżetu, który jest (korygowany i) przyjmowany przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej.
Największe obszary wydatków w ramach budżetu UE to: zasoby naturalne (40% płatności zaplanowanych w budżecie na 2015 r.), spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna (36%) i konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego (11%).
Skąd pochodzą środki finansowe?
UE dysponuje własnymi zasobami. Są one finansowane głównie z ceł pobieranych na zewnętrznych granicach UE oraz przez podatników unijnych (za pośrednictwem wkładów państw członkowskich obliczanych proporcjonalnie na podstawie DNB oraz krajowych dochodów z VAT).
Kto zarządza środkami finansowymi?
Za wykonanie rocznego budżetu odpowiada Komisja Europejska. Większością środków finansowych zarządzają organy administracyjne państw członkowskich w trybie dzielonym. Po zakończeniu roku Komisja sporządza roczne sprawozdanie finansowe z wykonania budżetu.
Kto nadzoruje zarządzanie środkami finansowymi?
Komisja odpowiada za zarządzanie środkami przed Parlamentem Europejskim, który reprezentuje obywateli UE. Parlament nadzoruje wykonanie budżetu i udziela Komisji absolutorium na podstawie rocznego sprawozdania finansowego UE. W procedurze udzielenia absolutorium ważną rolę odgrywa sprawozdanie roczne Trybunału, które zawiera opinię dotyczącą wiarygodności rocznych rozliczeń UE oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u ich podstaw.
Jakie środki finansowe kontroluje Trybunał?
Co roku Trybunał przeprowadza kontrolę dochodów i wydatków w ramach budżetu UE oraz przedstawia swoją opinię na temat tego, w jakim stopniu roczne sprawozdanie finansowe jest wiarygodne i w jakim stopniu dochody i płatności są zgodne z mającymi zastosowanie przepisami. Trybunał przeprowadza również kontrole wykonania zadań dotyczące konkretnych dziedzin budżetu oraz kwestii związanych z gospodarowaniem środkami unijnymi.
Więcej informacji