Europejski Trybunał Obrachunkowy został utworzony w celu kontrolowania finansów UE. Jego działania kontrolne koncentrują się na budżecie UE i politykach unijnych, w szczególności na kwestiach dotyczących wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, wartości dodanej, finansów publicznych oraz ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatu. Trybunał kontroluje wykonanie budżetu UE zarówno pod kątem dochodów, jak i wydatków.
Zwiększenie rozliczalności publicznej w UE
Wyniki prac Trybunału są wykorzystywane przez Komisję Europejską, Parlament Europejski i Radę, jak również przez państwa członkowskie na potrzeby sprawowania nadzoru nad zarządzaniem budżetem UE i wprowadzania zmian w razie konieczności. Na pracach Trybunału w istotny sposób opiera się coroczna procedura udzielenia absolutorium, w ramach której Parlament, uzależniając swą decyzję od zaleceń Rady, rozstrzyga, czy Komisja w zadowalającym stopniu wykonała budżet za poprzedni rok
Sporządzanie sprawozdań na użytek decydentów politycznych i obywateli UE
Sprawozdania i opinie Trybunału wnoszą wartość dodaną do zarządzania finansami UE, gdyż przyczyniają się do rozwoju Unii, dzięki czemu jest ona bliższa swoim obywatelom. Trybunał ma na celu sporządzanie zrozumiałych, stosownych i aktualnych sprawozdań o wysokiej jakości, opartych na rzetelnych kryteriach i solidnych dowodach, podejmujących kwestie istotne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów i postrzeganych w związku z tym jako dokumenty ważne i wiarygodne. Publikacje Trybunału obejmują sprawozdania roczne, roczne sprawozdania specjalne, sprawozdania specjalne, opinie oraz stanowiska.
Ścisła współpraca z innymi najwyższymi organami kontroli
Zarządzanie budżetem UE w 80% odbywa się w trybie dzielonym, a więc z udziałem państw członkowskich. W celu zapewnienia prawidłowego i zgodnego z przepisami wydatkowania funduszy UE państwa członkowskie ustanawiają systemy nadzoru i kontroli wewnętrznej we współpracy z Komisją. Kontrola ma zatem wymiar zarówno unijny, jak i krajowy. Oprócz prac kontrolnych prowadzonych przez Trybunał fundusze unijne, którymi zarządzają krajowe organy administracji i które są przez nie wydatkowane, są również kontrolowane przez najwyższe organy kontroli w państwach członkowskich.
Wyznaczanie standardów kontroli w dziedzinie finansów publicznych
Trybunał dąży do odgrywania wiodącej roli w zakresie przemian dokonujących się w dziedzinie zarządzania finansami publicznymi i ich kontroli. W istotnym stopniu przyczynia się on również do rozwoju standardów międzynarodowych i ich wdrażania (np. przez INTOSAI).
Wpływ prac Trybunału
Wyniki prac Trybunału na przestrzeni lat motywują go do dalszych wysiłków. Eksperci zewnętrzni dobrze oceniają jakość jego sprawozdań, a główni partnerzy instytucjonalni uznają je za użyteczne. Komisja w dużej mierze akceptuje zalecenia Trybunału, a o ich pozytywnych skutkach świadczą sprawozdania na temat działań podjętych w wyniku tych zaleceń.
Przyszłe wyzwania
W najbliższych latach jednym z najpoważniejszych wyzwań stojących przed Trybunałem będzie zwiększenie rozliczalności UE przed obywatelami w zakresie funduszy publicznych wykorzystywanych do realizacji celów unijnych.
Zwalczanie nadużyć finansowych i przekazywanie informacji o nich
Europejski Trybunał Obrachunkowy jako zewnętrzny kontroler UE nie posiada uprawnień do prowadzenia postępowań w przypadkach podejrzeń nadużyć na szkodę interesów finansowych UE. Angażuje się on jednak w zwalczanie nadużyć finansowych na szkodę budżetu UE, przekazując do Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć (OLAF) informacje o wszelkich podejrzeniach nadużycia, korupcji lub innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe UE. Trybunał może wykrywać przypadki potencjalnych nadużyć w trakcie prowadzonych prac lub otrzymywać zgłoszenia dotyczące takich przypadków od stron trzecich. Za zwalczanie nadużyć finansowych i ochronę interesów finansowych UE odpowiada OLAF. Jeżeli chcą Państwo poinformować o przypadku potencjalnego nadużycia na szkodę interesów finansowych UE, proszę kliknąć
tutaj.
Prokuratura Europejska (EPPO) to nowy, niezależny urząd unijny, który odpowiada za prowadzenie postępowań przygotowawczych, wnoszenie oskarżeń oraz wytaczanie powództw przeciwko sprawcom przestępstw naruszających interesy finansowe UE. Europejski Trybunał Obrachunkowy i Prokuratura Europejska podpisały
porozumienie robocze, które weszło w życie 3 września 2021 r. Określono w nim ustrukturyzowane ramy służące nawiązywaniu i podtrzymywaniu stosunków opartych na współpracy pomiędzy stronami w celu ochrony budżetu UE przy równoczesnym całkowitym poszanowaniu uprawnień Trybunału i EPPO.
Więcej informacji